Voorbereiding

De eerste voorbereidende stappen voor de IV Slim WM zijn gezet aan het einde van de eerste planperiode van Slim WM (2020 en 2021). De pilot-informatieschermen bleken van meerwaarde, werden operationeel ingezet en de waterbeheerders gaven aan ze graag te willen behouden. De pilotschermen zijn niet ontwikkeld om voor lange tijd te kunnen beheren. Daarom is afgesproken om de functionaliteiten van de pilot-informatieschermen in de IV Slim WM op te nemen. Ook hebben Rijkswaterstaat en de waterschappen afgesproken om het beheer en onderhoud vanaf 2028 gezamenlijk op zich te nemen.

Plan van aanpak

Een werkgroep met vertegenwoordigers uit alle Slim WM-regio’s (incl. het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN)) heeft een plan van aanpak IV Slim WM (pdf, 298 kB) (maart 2022) opgesteld. Dit plan beschrijft op hoofdlijnen wat de functionele behoefte is en met welke randvoorwaarden en aanpak rekening moet worden gehouden. Het plan geeft de eerste aanzet voor de verdere uitwerking van de gebruikerswensen en het project IV Slim WM. De verdere uitwerking van het project IV Slim WM vindt plaats in de globale architectuurschets (GAS), de Project Start Architectuur (PSA) en het realisatieplan. Deze documenten vormen de formele kaders voor de realisatie van de IV Slim WM.

Financiering

De essentie van het plan van aanpak IV Slim WM is opgenomen in het Parapluplan Slim WM tweede planperiode (pdf, 5.5 MB). Het parapluplan beschrijft aan welke doelen en resultaten Slim WM in de tweede planperiode werkt. Het parapluplan is in februari 2022 akkoord bevonden door het Bestuurlijk Platform Zoetwater. Op basis van het parapluplan geeft DG Water en Bodem opdracht voor de uitvoering en het gereserveerde Deltafonds budget vrij. Hiermee is de financiering van de IV Slim WM tot en met 2027 geborgd. Daarna gaan de waterbeheerders de IV Slim WM zelf financieren en aansturen. De afspraken hierover worden vastgelegd in een bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst (in concept gereed). Een eerste concept is binnen de Unie van Waterschappen besproken in de Werkgroep Watersystemen (WWS), de Commissie Watersystemen (CWS) en de ledenvergadering van dijkgraven. De overeenkomst is ook besproken in het RWS-directeurenoverleg waterkwantiteit en bestuur van Rijkswaterstaat. Als blijkt dat er ook een samenwerkingsovereenkomst nodig is voor de ontwikkelfase, wordt deze mogelijk gekoppeld aan de samenwerkingsovereenkomst voor de fase vanaf januari 2028. Dit wordt nog bekeken.

Sturing

Het Parapluplan Slim WM tweede planperiode beschrijft de organisatie en sturing van het programma Slim WM, waarbij een stuurgroep IV is voorzien. Deze stuurgroep is vormgegeven rond gebruikersvertegenwoordiging, via vertegenwoordigende leden vanuit het landelijk directeurenoverleg (LDO) Slim WM en een vertegenwoordiger van de opdrachtgever. Een regieteam IV Slim WM, met onder andere de projectmanager IV Slim WM, een vertegenwoordiger van de opdrachtgever en managers vanuit de drie partijen die gezamenlijk de IV Slim WM realiseren (het Waterschapshuis (hWh), het Informatiehuis Water (IHW) en Rijkswaterstaat Centrale Informatievoorziening (RWS CIV)) ondersteunt de stuurgroep.

De governance IV Slim WM wordt nog verder uitgewerkt, passend bij de partijen die nodig zijn om de IV Slim WM te kunnen realiseren, laten functioneren en te beheren, onderhouden en doorontwikkelen.

Rijks ICT-dashboard en CIO-oordeel

Alle ICT-projecten van het rijk groter dan vijf miljoen euro – de grote ICT-projecten – staan op het Rijks ICT-dashboard. Het Rijks ICT-dashboard bevat informatie over de staat van de informatievoorziening en digitalisering binnen de rijksdienst. Op het dasboard staat welke projecten er lopen, hoelang de ICT-activiteiten duren, wat ze kosten en welk doel ze hebben. De grote ICT projecten moeten ook een CIO-oordeel ondergaan. Het CIO-oordeel is een advies van de Chief Information Officer (CIO) aan de opdrachtgever van een (groot) ICT-project. Het doel van het CIO-oordeel is om de kans te vergroten dat een project geslaagd wordt afgerond. Een grote ICT-activiteit kan niet starten zonder een positief CIO-oordeel.

Het project IV Slim WM is een groot ICT project van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). De opdrachtgever is DG Water en Bodem en de CIO van IenW beoordeelt het project (geeft het CIO-oordeel). In het CIO-oordeel van de CIO van IenW over het project IV Slim WM staat dat het project een goed voorbeeld is van een 'bottom-up' benadering: het product komt voort uit ‘willen’ en niet (alleen) uit ‘moeten’. Dat is een gunstig uitgangspunt voor het project IV Slim WM. Over de samenwerking Slim WM is de CIO van IenW dan ook zeer positief. De CIO van IenW geeft aan dat een geslaagde afronding van het project waarschijnlijk is. Wel moet er gelet worden op een aantal risico’s en zijn een aantal punten genoemd die de realisatie kunnen bedreigen. De CIO van IenW stelt voor om na een half jaar de stand van zaken van de aanbevelingen te bespreken. De opdrachtgever van de IV Slim WM (DG Water en Bodem) geeft aan verheugd te zijn met het CIO-oordeel en de gesignaleerde risico’s en aandachtspunten te herkennen. De opdrachtgever vindt het een goed voorstel om na (minimaal) een half jaar de stand van zaken van het project te bespreken en de wijze waarop de aanbevelingen zijn overgenomen.

De CIO van IenW heeft onderstaande aandachtspunten benoemd om de uitvoering van het project IV Slim WM mee te verbeteren. De aandachtspunten worden meegenomen in de verdere uitwerking van het project IV Slim WM; de project start architectuur (PSA) en het realisatieplan. De reactie van de opdrachtgever op de aandachtspunten staat bij elk punt in cursief.

1. Verder uitwerken van de business case (=analyse van de kosten en baten ter onderbouwing van de investeringsbeslissing): de CIO van IenW constateert een te positieve inschatting van tijd en geld en adviseert dit beter in beeld te brengen.
   Het projectteam  IV Slim WM werkt aan een Project Start Architectuur (PSA) en een Realisatieplan met daarin een planning en een begroting. De opdrachtgever (DG Water en Bodem) verwacht daarna een addendum voor de business case te kunnen opstellen.
2. Aanscherpen van de scope (reikwijdte van het project): de CIO van IenW geeft aan dat niet helder is wanneer welke functionaliteit geleverd gaat worden en adviseert de scope en prioritering verder uit te werken in het Realisatieplan, gekoppeld aan een (herziene) planning. Zo moet duidelijk worden wat er wanneer opgeleverd gaat worden, zodat de verwachtingen gelijk zijn.
   Met de Project Start Architectuur (PSA) en het Realisatieplan IV Slim WM zal (onder meer) de scope en planning van de IV Slim WM worden aangescherpt.
3. Maak helder wat er nodig is van het Gegevensknooppunt Waterschappen (GkW) en van de waterschappen. Het GkW is een essentiële randvoorwaarde voor het werkend krijgen van de IV Slim WM. Op dit moment kan het GkW (nog) niet de dynamische data van de waterschappen leveren.
   Het GkW is van groot belang voor de IV Slim WM. De GAS geeft aan dat levering van waterschapsdata via het GkW loopt. Dit  vereist nog aanpassingen van het GkW. Formeel gezien ligt de benodigde aanpassing en het aansluiten van de waterschappen op het GkW buiten de scope van het project IV Slim WM (eigen verantwoordelijkheid van de waterschappen). Over levering van de data voor de IV Slim WM wil het programma Slim WM afspraken maken met de waterschappen.
4. Manage de verwachtingen. Om de doelstelling te bereiken, is het noodzakelijk om de verwachtingen goed te managen: dit kunnen de waterbeheerders verwachten, tegen deze kosten en op die termijn. Het CIO team adviseert om naast de wensen van de eindgebruikers voldoende oog te houden voor de bestuurlijke component. De bestuurlijke boodschap kan meer aandacht krijgen: het data delen helpt om ingewikkelde landelijke waterbeheer vraagstukken beter te managen. 
   In de vervolgstappen blijft er aandacht voor de ‘bottom-up’ benadering (want zorgt voor gunstig uitgangspunt), gebruikers blijven betrokken. De gesignaleerde bestuurlijke component wordt meegenomen naar de gesprekken op directeurenniveau en met de bestuurlijke ambassadeurs van Slim WM. Voor het managen van de verwachtingen zal ook gebruik worden gemaakt van: de website van Slim WM (webpagina IV Slim WM), nieuwsberichten over de IV Slim WM, de Slim WM regiodagen en de omgevingsmanager Slim WM.